De keuze voor een studie kan een lastige zijn. Sommige bofkonten weten al jong dat ze piloot of arts willen worden en gaan dit uiteindelijk ook doen. Ik noem ze bofkonten omdat een beroep vinden dat echt bij je past verdomd lastig en stressvol kan zijn. Als je jong bent kun je je van de meeste beroepen geen enkele voorstelling maken. Het probleem in het maken van een juiste beroepskeuze ligt hem erin dat school en studeren meestal iets compleet anders zijn dan het uitoefenen van een baan.
De druk om goed te kiezen, nu studeren steeds duurder wordt, lijkt groter en groter te worden. Het feit dat woonruimte duurder is dan ooit en het leenstelsel is ingevoerd dragen daaraan bij. Tevens bestaat er sinds iets meer dan vijf jaar instellingscollegegeld. Dat is het collegegeld voor een tweede bachelor of masterstudie. Dit bedrag ligt een stuk hoger dan het reguliere wettelijke collegegeld, soms wel vijf of zes keer zo hoog. Je krijgt in feite dus een boete opgelegd als je in eerste instantie verkeerd hebt gekozen en moet omscholen. Het is logisch dat de druk om goed te kiezen door dit soort maatregelen groter wordt.
Al die financiële redenen lijken leerlingen na de middelbare school er vaker toe te bewegen een tussenjaar te nemen viel te lezen in dit artikel in de Trouw van 9 september jl. Er wordt dus meer tijd uitgetrokken om goed doordacht een keuze te maken. Ook in dit artikel in de Telegraaf van 6 oktober stond studiekeuzestress onder middelbare scholieren centraal. Uit de peilingen van Studiekeuze123, die hierin staan beschreven, blijkt ook dat veel van de ondervraagden vinden dat studiekeuzeadvies bij veel scholen rommelig is of als niet nuttig wordt ervaren.
Laat ik mijn eigen studiekeuzes uit het verleden eens onder de loep nemen. Ik heb een lange opleidingsroute doorlopen. Een stapelaar wordt dat ook wel genoemd. Ik ben van de MAVO (nu VMBO genoemd) naar Middelbaar Economisch Administratief Onderwijs (MEAO) gegaan. Daarna ben ik doorgegaan met HBO Personeel & Arbeid om af te sluiten met de premaster en master Cultuur, Organisatie & Management. Op de MAVO heb ik een vakkenpakket gekozen dat niet bij me paste. De MEAO bleek een verkeerde en ondoordachte keuze. Pas toen ik daarmee klaar was heb ik voor het eerst een beroepskeuzetest gedaan (op verzoek van mijn ouders). Daar kwam uit dat Personeel & Arbeid een goede match bleek te zijn, wat ik ook ben gaan doen. Dat was een goede keuze, ook achteraf gezien. Na het HBO heb ik geen coaching of beroepskeuze meer gedaan en ook na afronding van mijn masteropleiding niet. Hierdoor heb ik pas laat echt scherpgesteld wat voor werk ik wilde gaan doen namelijk, (loopbaan)coaching en training. Eigenlijk was dit al zichtbaar in de beroepskeuzetest die ik na de MEAO heb gedaan, maar dan in een ruwe vorm. Gedurende de jaren van opleiding blijft het daarom belangrijk tussentijds en na afloop te evalueren. Je verliest je doelen voor de toekomst anders gewoon weer uit het oog omdat je alleen met het nu bezig bent.
Na afronding van elke opleiding (of bij uitval) is studie- of beroepskeuzeadvies mijns inziens zeer nuttig. Veel onderwijsinstellingen zijn voornamelijk gericht op de succesvolle afronding van de eigen opleidingen door hun leerlingen/studenten. Hoe belangrijk dat diploma ook is, in die succesvolle afronding ontbreken drie essentiële factoren, namelijk:
1. Een analyse van al het geleerde. Met ‘al het geleerde’ bedoel ik niet alleen de vakken die zijn behaald, maar ook waar je goed in was, waar je plezier in had en waar je interesses lagen tijdens de opleiding.
2. Een analyse van je persoonlijkheid, je drijfveren en talenten. Wat zijn je sterke en zwakke punten? Waar gedij je het beste? Heb je bijvoorbeeld een goed concentratievermogen waardoor leren je makkelijk afgaat, werk je goed in groepsverband, heb je talent voor organiseren, enzovoorts.
3. Ten slotte een blik op de toekomst met de bovenstaande punten in het achterhoofd. Met deze analyses kan een deskundige helpen een koppeling te maken naar een geschikte studie- of beroepskeuze. De focus ligt dan niet alleen op het behaalde diploma maar ook op de toekomst. Wat nu? Dat is geen onbelangrijke vraag natuurlijk.
In mijn ervaring is het voor veel mensen die aan het einde van hun opleiding staan belangrijk om een bezinningsmoment in te lassen waar deze drie onderdelen een rol spelen. Dat kan in de vorm van studiekeuzeadvies, beroepskeuze of loopbaancoaching afhankelijk van je leeftijd of de opleiding die je afrondt. Als de opleiding dit organiseert, dan is dat natuurlijk prima. Gebeurt dat onvoldoende, zoek dit dan zelf op. Het gaat om jouw toekomst. En die houdt niet op bij de diploma uitreiking.
Vragen naar aanleiding van deze blog? Neem gerust contact op met Eigen Weg Advies via dit formulier.